Խմբային և անհատական դասեր. ինչպե՞ս կատարել ճիշտ ընտրություն

Խմբակային դասընթացները, ելնելով մասնակիցների մեծ քանակից, ունեն նաև իրենց բարդությունները։ Դրանք են՝

• Յուրաքանչյուր ուսանողի ներգրավվածությունն ապահովելը – որքան էլ մենք փորձենք խմբավորել ուսանողներին ըստ իրենց հմտությունների, սկզբնական մակարդակի, միևնույնն է, դրանք մի փոքր տարբերվելու են։ Ծայրահեղ կարևոր է, որ դասավարը անընդհատ ուշադրություն դարձնի յուրաքանչյուր ուսանողի հարցերին, թերացումներին, գիտելիքի բացերին, որպեսզի կարողանա ընդհանուր խմբակային դասընթացի ենթատեքստում նաև տեղային օգնություն ցուցաբերել առանձին ուսանողներին։ Չնայած այս մոտեցումը դասընթացի հիմնական տևողությունից բացի լրացուցիչ ժամանակ է պահանջում ու րոպեներ է ավելացնում մեկ դասի տևողությանը, սակայն հնարավորություն է տալիս ժամանակի հետ ավելի ու ավելի հավասարեցնել ուսանողների գիտելիքները։ Սա կարևոր է, որովհետև եթե սկզբնական շրջանում այս ուղղությամբ ջանք չներդրվի, ապա դասընթացի մեջտեղում ու վերջում դեռ կլինեն գիտելիքի բացով ուսանողներ։ Դա շտկելը ոչ միայն ավելի ժամանակատար է դառնում դասավարի համար, այլ նաև անցած թեմաների քննարկումը թանկարժեք ժամանակ է խլում ուսանողներից, որոնք այդ նյութն արդեն յուրացրել են։
• Յուրաքանչյուր ուսանողի հոգեբանական առանձնահատկությունները. դասավարը պարտավոր է ծանոթության պահից ուշադիր հետևել աշակերտների վարքին՝ դասին պատրաստվածությունը, դասին մասնակցությունը, հաճախումը, դասընկերների հետ հաղորդակցությունը դասի ընթացքում ու դրանից դուրս և այլն։ Այս ամենի համադրումը իր հերթին հնարավորություն կտա բացահայտել ու թիրախային օգնություն մատուցել այն աշակերտներին, որոնք դրա կարիքն ունեն։ Սա առավել կարևոր է դպրոցական ու հետդպրոցական տարիքի երեխաների հետ աշխատելիս. հաճախ դասավարը ստիպված է նաև դիմել ծնողների օգնությանը, կամ առնվազն շփվել նրանց հետ` պարզելու համար, թե ինչ ենթատեքստում ու միջավայրում է գտնվում աշակերտը, ու դրա հիման վրա ձևավորել անհատականացված մոտեցում։
• Լրացուցիչ ժամանակի ծախս ադմինիստրատիվ բնույթի գործողությունների վրա. խմբակային դասընթացների սահուն գործընթացի ապահովման համար խիստ կարևոր է մինիմալի հասցնել թղթային շրջանառությունը, իսկ այն դեպքերում երբ դա անխուսափելի է՝ պատրաստվել նախապես, որպեսզի դասաժամից հնարավորինս քիչ ժամանակ ծախսվի դրա վրա։ Համեմատաբար մեծ խմբերում կարևոր է նաև հաճախումների և հանձնարարությունների կատարման հսկողություն՝ նշումների միջոցով։ Վերջում ավելացնեմ՝ որքան շատ ուսանող կա խմբում, այնքան մեծ է հավանականությունը, որ դասը չի սկսվի ճիշտ ժամանակին։ Համենայն դեպս, դասավարի համար կարևոր է ամենաառաջին ուշացման ժամանակ պարզ դարձնել բոլորի համար, որ եթե մեկ աշակերտ ուշանում է, նրան սպասում է ոչ միայն դասավարը, այլ նաև դասընկերները։

Պարզ է, որ անհատական ու խմբակային դասընթացներն ունեն իրենց առավելություններն ու թերությունները։ Մենք դիտարկեցինք դրանք, ու պարզեցինք, որ ամեն ինչ այդքան միանշանակ չէ, որքան ընդունված է համարել։

Սա դասընթացներ ընտրելու մասին առաջին գրառումն է։ Երկրորդ գրառման մեջ կքննարկեմ, թե ինչ տարբերություն կա դասընթացի ու դասախոսության միջև, կվերլուծեմ, թե ինչն է ազդում դասընթացի որակի վրա ու կեզրափակեմ այս երկու գրառումները։