Երկու անգամ հյուրընկալել եմ փոխանակման ծրագրով Հայաստան եկած գերմանացի ուսանողների։ Շաաատ տպավորիչ, բացահայտումներով, արկածներով, հետաքրքիր ու գունավոր մարդկանցով լեցուն փորձ եմ ունեցել․․․
Տպավորությունները և պատմելու դեպքերը, իհարկե, շատ-շատ են, սակայն այս անգամ կփորձեմ անրադառնալ այն ամենին, ինչը գերմանացիներին ամենից շատն էր տպավորել Հայաստանում։
Այդ երկուական շաբաթների ընթացքում, երբ նրանք հյուրընկալվում էին Հայաստանում, ես ականատես էի լինում մշակույթների յուրօրինակ բախման։ Դա դրսևորվում էր տարբեր ոլորտներոմ՝ կենցաղային ամենատարբեր հարցերից սկսած մինչև արվեստ ու մշակույթ։
Երբ որոշեցի, որ այս տարի էլ եմ գերմանացի ուսանողի հյուրընկալելու, արդեն մտքումս մոտավոր պլաններ էի կազմում, թե հայկական խոհանոցի որ ուտելիքներին պետք է ծանոթացնեմ, ինչ փառատոնների կարելի է մասնակցել, փորձում էի հնարավորինս ծանոթանալ հյուրի նախասիրություններին․․․ ու հանկարծ պարզեցի, որ նա բուսակեր է։ Այդ դեպքում, իհարկե, դժվար կլիներ ծանոթացնել հայկական խոհանոցի բոլոր «գոհարներին», բայց հոգ չէ․ մեր խոհանոցը կարող է նաև բուսակերներին զարմացնել։ Հարցն այն էր, որ իմ հյուրը չէր ցանկանում մեզ նեղություն պատճառել և աշխատում էր տանը չսնվել։ Միշտ առաջարկում էինք մեզ հետ ճաշել կամ զգուշացնում էինք, որ այդ օրը հատուկ իր համար այսինչ ճաշատեսակն ենք պատրաստել, սակայն փորձում էր խուսափել նման բաներից, չնայած շատ էր հավանում ուտելիքները։ Կարծում էր, որ եթե ծրագրով միայն նախաճաշն է նախատեսված ընտանիքի հետ, այդպես էլ պետք է լինի։ Մինչև վերջ էլ չկարողացա բացատրել, որ նաև հյուրերի հետ ճաշելը ոչ միայն սովորական երևույթ է մեզ մոտ, այլև ցանկալի։ Չնայած կարծում եմ, ավելի շատ նա չէր ցանկանում ինչ–որ կերպ անհանգստացնել մեզ և փորձում էր աննկատ մնալ։ Շատ զուսպ էր և փորձում էր մի բանով օգտակար լինել բոլորիս։ Գուցե հենց իր այդ գերմանական զսպվածությունն էլ անսովոր էր մեզ՝ հայերիս համար։
Հյուրերը Հայաստանում զարմանալու առիթների պակաս չունեցան։ Շատերին, այդ թվում իմ հյուրին ապշեցրել էր հայերի հագուկապը։ Այդպես էլ չկարողացա մեկնաբանել, թե ինչու են Երևանում աղջիկները զբոսնելու ժամանակ հագնում բարձրակրունկներ, կրում էլեգանտ և տոնական զգեստներ։ Իմ հյուրը՝ Լիզան, ով Հայաստան ժամանելու առաջին օրից մինչև վերջին օրը (մինչ օդանավակայան) իր սիրելի հողաթափերով էր ու մի շորտով, զարմանքով էր նայում, թե ինչպես են կանայք առավոտյան աշխատանքի գնում բարձրակրունկներով, շպարված ու ոչ այնքան հարմար հագուստով։ Հաճախ էր ինձ հարցնում, թե արդյո՞ք անհարմար չէ, երբ այդ տեսքով են տանից դուրս գալիս, դասի գնում, արդյո՞ք իրենց հագուկապը Հայաստանում ընդունված «նորմերին» համապատասխան է։
Գուցե Լիզան չէր էլ նկատել, որ այդ օրերի ընթացքում ես էլ սկսեցի իր պես հագնվել։ Պատճառը մեկն էր՝ հարմարավետ հագուստից ճիշտ բան չկա, հատկապես ամառային այդ շոգ օրերին՝ Երևանյան տապի պայմաններում։ Եթե անկեղծ, այսքան տարի ապրելով Հայաստանում, ես էլ եմ հաճախ կիսում նրա և նրա ընկրների զարմանքը հայերի հագուկապի վերաբերյալ։ Պրագմատիզմի առումով ավելի շատ գերմանացի եմ երևի, քան հայ ))
Հաջորդը զարմանալու հերթը իմն էր։ Ես տպավորված եմ այն բանով, թե ինչպես են գերմանացիները ընկալում ու գնահատում մեր մշակույթը, ճարտարապետությունը․․․ ողջ հոգևոր ու նյութական ժառանգությունը։ Նրանց նմանատիպ արձագանքը ինձ ստիպեց վերաարժևորել մեր ունեցածը։ Ինձ զարմացրեց նաև այն, թե ինչպես են նրանք կարողանում հասկանալ մեր մշակույթը՝ առանց լեզուն հասկանալու։ Հատկապես տպավորված էին Կոմիտասով։ Մեկ անգամ չէ, որ ինձ խնդրել են թարգմանել Կոմիտասի այս կամ այն ստեղծագործությունը իրենց համար։ Հետաքրքիր է, որ նրանց նախընտրած ժամանցի ձևերից էր թանգարաններ այցելելը։ Կարճ ժամանակում նրանք կարողացան յուրացնել հայոց պատմության, գրականության, արվեստի մասին բավական գիտելիքներ։ Այդ ամենից հետո ես ինքս էլ ցանկացա ավելի խորանալ մեր մշակույթի ու պատմության մեջ։
Կարծում եմ, որ էլի կշարունակեմ գերմանացի ուսանողների հյուրընկալել, քանի որ նրանց հետ ունեցած շփումս թույլ է տալիս խորացնել գիտելիքներս ոչ միայն Գերմանիայի, այլ նաև հենց մեր մասին )) Կշարունակեմ գրել իմ հոդվածները տարբեր թեմաներով ու բացահայտել այն ամենը, ինչը հասկացել եմ նրանց հետ շփվելու արդյունքում։ Ուրախ կլինեմ լսել նաև ձեր պատմություններն ու կարծիքները։
Leave a Comment